Open Monumentendag 2019

Het thema van de Open Monumentendagen 2019 is ‘Plekken van Plezier’. Een kerk en een doktershûs roepen niet direct die associatie op. Bij een kerk en een doktershûs wordt al snel gedacht aan lijden en verdriet maar het zijn vooral ook plekken van hoop, in een religieuze context verbonden met ‘geloof en liefde’, en in medische zin hoop op genezing. Tegenwoordig is een kerkelijk monument vaak een stilteplek van verwondering over en bewondering voor een ver verleden, terwijl een statig doktershûs een historisch cachet geeft aan een dorpsgezicht. De Stichting Monumentenzorg Leeuwarderadeel (SML) en Stinze Stiens laten je meegenieten van
deze ‘Plekken van Plezier’ in Stiens en omgeving. Stichting Monumentenzorg Leeuwarderadeel (SML) opent op monumentendag de deuren van de torens van Jelsum, Stiens, Feinsum en Hijum. Deze 4 Rijksmonumenten zijn in prima staat en dat willen wij je graag laten zien. Daarnaast is elke toren in bezit van een smeedijzeren uurwerk van rond 1600, dus 400 jaar oud. Het besef dat deze uurwerken handmatig zijn gemaakt door een smid maakt een bezoek al meer dan waard. Vanaf 2013 zijn al deze uurwerken gerestaureerd en als laatste dat in Hijum. Dit betekent dat alle uurwerken weer op basis van gewichten werken zoals oorspronkelijk. De gewichten zijn niet meer de bolstenen van weleer, maar met lood gevulde cilinders die mechanisch opgetrokken worden. Vroeger moest dit handmatig gebeuren. Van de toren in Hijum is niet alleen het uurwerk gerestaureerd, maar zijn de wijzerplaten en wijzers opnieuw voorzien van een verflaag en van bladgoud. Het bijzondere van de wijzerplaten van de toren van Hijum is dat 2 wijzerplaten één wijzer hebben en één wijzerplaat de normale twee wijzers. Het hoe en waarom wordt je op Monumentendag uitgelegd. En de torenhaan van Hijum is opnieuw voorzien van bladgoud!

Bij het Doktershûs in Stiens krijgt het ‘rood’ een ‘groen’ randje tijdens deze Open Monumentendagen. Het Doktershûs uit 1838 met de fraaie neo-classicistische rijk versierde dakkapel kreeg namelijk in 1894 een uitbreiding met een apotheek. Tijdens de Monumentendaglezing vertelt bioloog Margreet Wesseling over de beroemde Leidse arts en botanicus Professor Herman Boerhaave. Ze schreef onlangs een boek over Herman Boerhaave als botanicus. Dit boek is genomineerd voor de Jan Wolkersprijs. In de lezing neemt zij je mee naar ‘zijn tuinen’, de Hortus Botanicus in Leiden, waar hij vanaf 1709 prefect was en zijn landgoed Oud-Poelgeest in Oegstgeest, Boerhaave’s eigen ‘paradijs’ met zijn bomenverzameling. Wesseling vertelt over zijn zaaiboeken en zijn botanische vrienden, over het plezier dat hij aan zijn bezigheden beleefde maar ook over zijn verdriet. Aan de hand van enkele recepten zal ze Boerhaave’s visie laten zien op ‘Beter met planten’.

In het Pakhûs SOLO wordt een kleine tentoonstelling ingericht met historische boeken van en rond Boerhaave. Interessant is dat hij ook degene was die tussen 1709 en 1720 het Haarlems klokkenspel in Nederland introduceerde, in Friesland zeer bekend als stinzenfloraplant. Tijdens de rondleidingen in het Doktershûs vertellen de eigenaren over de prachtige gedecoreerde gang met marmerpatroon uit het eind van de 19e eeuw toen ook de apotheek bij het huis kwam, over de verschillende soorten (gereconstrueerd) behang en de ‘duurzame’ restauratie van dit fraaie monument, dat vorig jaar bekroond werd als ‘duurzaamste woonhuismonument van Nederland’. In de apotheek kun je de 19e-eeuwse opstandflessen bewonderen evenals oude pillendoosjes van de artsen die hier woonden, pillenplanken, geneeskrachtige kruiden en pharmacopeeën, handboeken voor apothekers. Een historische apotheek ‘aan huis’ in een Doktershûs als rijksmonument is waarschijnlijk uniek in Nederland.

PROGRAMMA:

OPENSTELLING TORENS, BEKIJKEN UURWERKEN:
Jelsum, Stiens, Feinsum en Hijum za. 14 september 13.00 - 17.00 u.
Kundige vrijwilligers vertellen je graag meer over deze prachtige monumenten.

MONUMENTENDAG-LEZING: za. 14 september 13.00 uur in Pakhûs SOLO
‘Professor Boerhaave en zijn tuinen’ door bioloog Margreet Wesseling. De lezing duur ca. drie
kwartier. Toegang gratis. Reserveren is noodzakelijk om teleurstelling te voorkomen via: www.stinze-stiens.nl/agenda. In het Pakhûs is een lift.

TENTOONSTELLING:
In het Pakhûs SOLO, za. 14 sept. 11.00 u. - 17.00 u. en zo. 15 sept. 13.00 u. - 17.00 u.:
een kleine tentoonstelling van historische boeken ‘rond Boerhaave’, o.m. over zijn rol bij het Haarlems klokkenspel.

RONDLEIDINGEN DOKTERSHÛS:
Zaterdag 14 september 11.00 u., 14.30 u. en 15.30 u.
Zondag 15 september ieder uur 13.00 - 17.00 u. (start laatste rondleiding 16.00 u.).
Toegang gratis. Start in Pakhûs SOLO.
Daar kun je ook terecht voor een kopje koffie of thee.
Reserveren is noodzakelijk om teleurstelling te voorkomen via www.stinze-stiens.nl/agenda of, indien er nog plaats is, op de dag zelf in het Pakhûs SOLO. Vanwege de beperkte ruimte is het pand alleen toegankelijk via een rondleiding. Deze rondleiding duurt ca. 45 minuten. Helaas is het pand niet toegankelijk voor rollators. Binnen is voldoende zitgelegenheid. Toegang met een rolstoel in overleg (stinze.stiens@icloud.com).

Adres Pakhûs SOLO: Smelbrêge 9, 9051 BH Stiens