Unieke klanken op de contrabas in Voyage that Never Ends

Dario Calderone. Fotografie: Contraventifusta

Het woord ‘solo’ zit al in de naam van muziekpodium Pakhûs SOLO. Het tot intieme concertzaal omgebouwde pakhuis aan de Stienser Smelbrêge organiseert met vaste regelmaat concerten waarin een instrumentalist een verrassend soloprogramma presenteert. Op vrijdagavond 17 februari is het de beurt aan contrabassist Dario Calderone tijdens het programma Voyage that Never Ends. Dat Calderone zijn luisteraars deze avond meeneemt op een eeuwigdurende reis is om diverse redenen uniek. Niet in de laatste plaats omdat Calderone de enige bassist is die het werk kan uitvoeren.

Het werk Voyage that Never Ends werd in 1998 geschreven door componist Stefano Scodanibbio (1956-2012). Scodanibbio, tijdgenoot van componisten als Giacinto Scelsi en de bekende Amerikaanse componist Terry Riley, was zelf een meesterbassist en verantwoordelijk voor een nieuwe solistische benadering van het instrument. In zijn stukken integreerde hij een breed spectrum aan ‘extended techniques’: alternatieve speelwijzen die ontleend zijn aan andere instrumenten. 

Voyage that Never Ends wordt algemeen beschouwd als het meest interessante stuk ooit voor contrabas geschreven. Doordat dit stuk nooit is gepubliceerd, kon het ook nooit door andere bassisten worden uitgevoerd. Totdat Scodanibbio het eigenhandig doorgaf aan Dario Calderone. Calderone leerde het stuk van Scodanibbio enkele jaren voor diens dood. 

Het werk, dat wordt gerekend tot het minimalistische genre, duurt 45 minuten en bestaat uit vier gedeelten. De reis begonnen - onderbroken - voortgezet - en hervat. Scodanibbio laat de snaren van de contrabas verder omlaag stemmen, waardoor er andere boventonen ontstaan die op elkaar inwerken. Hierdoor ontstaat een krachtige suggestie van klankvelden. Terry Riley omschreef deze klankenrijkdom als ‘een compleet orkest’. 

Daarnaast speelt Calderone, geheel in de voetsporen van zijn meester Scodanibbio, zijn eigen werk Caleidoscopio. Calderone is gefascineerd door de kunst van het moduleren. Door te focussen op gemeenschappelijke noten worden overgangen doorgaans vanzelfsprekend, naadloos en subtiel. In Caleidoscopio past Calderone dit gegeven toe op andere parameters dan de harmonie. Zo worden klankkleur en ritme even belangrijk. De focus ligt niet meer op de aankomst na de overgang, maar op de reis zelf. Zo vormen beide composities het programma tot één geheel. 

Dario Calderone werd geboren in Rome en woont en werkt sinds 2008 in Amsterdam. Hij wordt internationaal geprezen als uitmuntend en vooruitstrevend performer. Hij speelde ruim 10 jaar bij het Nieuw Ensemble en is momenteel vaste bassist bij het Nieuw Amsterdams Peil (NAP), Trio Feedback en ensemble MAZE. Calderone is een belangrijke speler in de ontwikkeling van nieuw solorepertoire voor de contrabas.

Het programma duurt 60 minuten en heeft geen pauze. Er is koffie/thee vooraf en een drankje na afloop. Kijk voor meer informatie en kaarten op: www.pakhussolo.nl.