Algemeen

Tentoonstelling ‘Fryske skatten yn it grien’- stinzenflora en states in Fryslân - in Tresoar geopend

Ieder voorjaar is het een prachtig gezicht: de tuinen en parken van Friese states staan bomvol bloeiende stinzenplanten. Een ware kleurenexplosie die de eens zo luisterrijke states doet opbloeien. 

De relatie tussen stinzenflora en states is op zijn zachtst gezegd bijzonder te noemen. Hoe is deze relatie tot stand gekomen, en wat is er zo uniek aan? Tijdens de tentoonstelling ’Fryske skatten yn it grien’ (Friese schatten in het groen), die vanaf 14 juli bij Tresoar, Boterhoek 1 te Leeuwarden, te zien is, kom je alles te weten over deze twee uitzonderlijke Friese fenomenen: stinzenflora en states.

Friese states transformeerden door de eeuwen heen van verdedigbare torenstinzen tot weelderige states met bijbehorende lusthoven. De states waren eigendom van Friese adellijke families die hun belangstelling voor wetenschap en cultuur kenbaar maakten door de architectuur van hun huis, de inrichting van het huis en het ontwerp van de tuin of het park. In de 19e eeuw zorgde onder andere versnippering van het bezit door nieuwe wetgeving en hoge onderhoudskosten ervoor dat de meeste states in de 19e eeuw werden afgebroken.

Onlosmakelijk verbonden met de states is de stinzenflora. Dit zijn bol-, knol- of wortelstokgewassen die sinds de 20e eeuw vernoemd worden naar de plek waar ze aangetroffen werden: de Schierstins in Veenwouden. De circa twintig soorten die in Friesland tot stinzenplant gerekend worden, maakten vaak een lange reis voordat zij zich in de bewerkelijke kleigrond van de adellijke tuinen konden vestigen. Stinzenflora gedijt het beste bij een specifiek milieu, waardoor de verspreiding van planten beperkt bleef tot de state- en stinzenterreinen. Zelfs op de plaatsen waar ooit een state heeft gestaan, laten de planten zich ieder voorjaar weer zien.

Maar waar komt de stinzenflora vandaan? En waar kwam het idee vandaan om in Friesland lusthoven te bouwen? Welke soorten stinzenplanten zijn er? Een bezoek aan de tentoonstelling geeft antwoord op deze en andere vragen. De tentoonstelling is van 2020 tot 2024 te bekijken in Tresoar en is tot stand gekomen vanuit een samenwerking tussen It Fryske Gea, Stichting Martenastate en Tresoar. De inhoud kwam mede tot stand met behulp van de redactie van het boek ‘Stinzenplanten in Fryslân’ (2020).   ‘Fryske skatten yn it grien’ vormt mede de basis voor een serie lezingen en deeltentoonstellingen rondom het thema states en stinzenflora.

Voor een bezoek aan de tentoonstelling hoef je geen toegangskaart te reserveren. In verband met de coronamaatregelen graag wel even melden bij de balie dat je de tentoonstelling komt bekijken.

De tentoonstelling is gratis te bekijken tijdens de openingstijden van Tresoar, dé bewaarplaats van de geschiedenis van Fryslân.  Zie hiervoor www.tresoar.nl