Column Sanne Verhoef: Lettergek

Wonderlijk, hoe je letters kunt rijgen tot woorden en zinnen. Om te komen tot tekst; (on)uitgesproken, geschreven of gezongen misschien. Een lied, gedicht of verhaal. Om te informeren, te inspireren. Uiting te geven aan gevoelens. Of om aan te zetten tot actie. Om te overtuigen, te vermaken. Te verleiden of te verontschuldigen en zoveel meer. In de jaren dat ik als copywriter werkte, heb ik dankbaar gebruik gemaakt van die kronkels. En ook voor het schrijven van columns doe ik er een beroep op. Elk mens creëert, componeert met letters z’n eigen verhaal. Combinaties zijn daarmee oneindig. Knettergek, ik weet het. Maar die wetenschap intrigeert en verwondert me. Voor wie leert schrijven en lezen gaat er een wereld open. Nietszeggende tekens krijgen ineens betekenis. Ik weet nog dat ik hele verhalen schreef met de eerste letters die ik geleerd had. Opa en oma bewaarden verguld elk briefje dat ik hen schreef. Toen mijn jongste broertje in de 1e klas zat, tegenwoordig groep 3, kon hij onderweg in de auto helemaal in extase ‘uit’ schreeuwen, zodra hij op de snelweg het bord zag dat de afrit aangaf. Zo trots was hij, dat hij het kon lezen. Hilariteit ook, toen hij in dat proces van leren lezen op enig moment vroeg wat een ‘Chin.ind.rest.’ was. Dat gevoel van trots voel ik ook een beetje, bij de cursus Portugees Braziliaans waarmee ik bezig ben; huis-tuin-en-keuken-posts op Social Media kan ik inmiddels lezen. De manier waarop ik de taal leer, heeft veel weg van hoe ik Frans geleerd heb op de middelbare school. Van Jan Crum, ik weet het nog goed, zijn naam vergeet ik nooit meer. Hij en zijn vrouw gaven allebei Franse les. Jan vertelde de eerste les dat hij ons wegwijs zou maken in het vervoegen van de werkwoorden en de grammaticaregels. Woordjes leren moesten we maar thuis doen. De lessen zelf gebruikte hij om naar liedjes te luisteren. Kranten, tijdschriften en gedichten te lezen. Gesprekjes te voeren. Voor klasgenoten die al jaren naar Frankrijk op vakantie gingen, appeltje eitje. Ik, die nog nooit in Frankrijk was geweest, dacht dat die man niet wijs was. Ik ben hem echter eeuwig dankbaar, want dit bleek dé manier, voor mij althans, om de taal te leren. In het begin was het allemaal nog koeterwaals. Het begon met het herkennen van woorden. Daarna de werkwoorden. Verbanden leggen. Bedenken waar het over zou kunnen gaan. En dat dan toetsen aan wat je zag of hoorde. Stukje bij beetje leerde ik zo teksten te ontrafelen, tot het moment dat ik zo goed als elk woord ervan begreep. De combinatie van zien en horen helpt. Er is immers ook klank waaraan je moet wennen. Voor de taalcursus waar ik nu mee bezig ben merk ik dat vooral het luisteren enorm belangrijk is. Enerzijds voor de uitspraak. Maar ook omdat de temperamentvolle Zuid-Amerikanen melodieus alle woorden in rap tempo aan elkaar zingen. En dat vraagt om oefenen, oefenen, oefenen. Mijn recente eenzijdige plotsdoofheid met Tinnítus en overgevoeligheid voor (rest)geluid dat is ontstaan, heeft op dat vlak roet in het eten gegooid en bemoeilijkt spijtig genoeg de voortgang… Met mijn liefde voor letters en taal heb ik mijzelf wel eens afgevraagd waarom ik mij, toen ik op Ouwe Syl woonde, niet op het Bildts en/of het Fries heb gestort; prachtig vind ik Nynke Lavermans  Friese teksten in Fado-stijl gezongen. Waanzinnig knap, hoe Jan de Vries en Ruben Bus, naast eigen composities J.J. Cale in het Bildts vertolken. En hoe Syds Wiersma dicht in het Fries; in mei heeft hij er de eerste Fryske SLAM mee gewonnen… ik vermoed dat mijn tropische roots er debet aan zijn dat ik me niet aan het Bildts of Fries gewaagd heb. Maar zegt nooit nooit; ik koester de tijd die ik in het prachtige Oudebildtzijl heb mogen wonen. 

En eens lettergek, blijft lettergek ; )