Column: Compensatie opvoeding

Ik weet van mijn ouders dat het in die tijd van generatie op generatie normaal was dat de man er zorg voor droeg dat er geld op de plank kwam. Hij had een baan en de verantwoordelijkheid om op deze manier zijn bijdrage aan het gezin te leveren. De vrouw verzorgde voor een groot deel de opvoeding van de kinderen en dat er eten op tafel stond. Daarnaast was ze als binnenhuisarchitect er verantwoordelijk voor dat de toko schoon en netjes was. En de man deed de tuin. Het was het vastomlijnde rolpatroon. Toen ik trouwde was dat nog niet heel veel anders, al zag je toch een verschuiving. Toen mijn vrouw van de eerste in verwachting raakte was het normaal dat ze, na de geboorte van de eerste telg, haar job in het Diaconessenhuis in Leeuwarden neer zou leggen.      

In die tijd was het niet gebruikelijk dat je je kinderen bij de grootouders parkeerde, je had überhaupt nooit gehoord van kinderopvang. Bovendien was je als moeder verantwoordelijk voor de opvoeding van je kroost. Het woord ‘pappadag’ had niemand nog van gehoord. Het was voor mijn vrouw, die behoefte had en heeft aan contacten met andere mensen, niet gemakkelijk om hele dagen opgesloten te zitten tussen vier muren. Oké, ze genoot van het opvoeden van de dochters, maar de contacten miste ze enorm. En, daar had ze toch moeite mee. Gelukkig kwam er iets voorbij waardoor ze toch enkele dagdelen bij een Bildts transportbedrijf aan de slag kon. Ze leefde helemaal op. 

Terwijl destijds het één-verdien-model de standaard was, zie je nu – dat op een enkele uitzondering na - beide partners een nine-to-five baan hebben. Ook wanneer kinderen zich aandienen, blijven pappa en mamma gewoon doorwerken. En er moet dan een strak schema worden gehanteerd om alles organisatorisch te regelen. ’s Morgens na een ultravroeg ontbijt worden de kinderen bij een oppasmoeder, pake, of bep(pe) geparkeerd. Hait en mim gaan naar hun werk, terwijl de kinderen de hele dag of een deel daarvan aan de zorg van de oppas worden toevertrouwd. Grootouders genieten, maar …

Je vraagt je af hoe het opvoeden dan gaat? Ieder voedt zijn of haar kind(eren) op een bepaalde wijze op en brengt ze daarbij de eigen normen en waarden bij. En die verschillen zeker van hoe de oppas dat voor ogen heeft. Ieder doet het namelijk op zijn of haar manier. Op zich hoeft dat natuurlijk niet nadelig voor het kind te zijn. Toch zie ik met regelmaat dat kinderen, die vanuit verschillende hoeken stukjes opvoeding krijgen, anders in het leven staan dan wanneer deze vanuit het vertrouwde principe opvoeding genieten. 

Als ouders of opvoeders heb je hier uiteraard meestal geen oog en oor voor want ja, we willen en/of moeten beiden werken. Meestal omdat we drie keer per jaar op vakantie willen, of omdat ons gras altijd groener moet zijn dan dat van de buren. Van vrijdagmiddag tot maandagmorgen mogen de kinderen bij de ouders aanschuiven om te eten en te spelen. En, worden ze op allerlei manier in de watten gelegd. Als de kinderen maar plezier hebben en genieten. Alles mag, alles is geoorloofd!

Het lijkt een vorm van compensatiegedrag. Sommige kinderen voelen verdomd goed dat ze in het weekend thuis met het goedmaakgedrag van de ouders veel, zo niet alles voor elkaar kunnen krijgen. En wanneer de ouderlijke macht iets afwijst, blijkt dat dat wel bij de oppascentrale en/of bij pake en bep mocht. En ja, wat doe je dan, hoe sterk sta je dan in je schoenen en hoe consequent ben je? Wanneer beide ouders ook nog van mening verschillen, wordt daar op kinderlijke wijze optimaal gebruik of misbruik van gemaakt. 

Vroeger was het al niet eenvoudig kinderen goed en consequent op te voeden, anno 21ste eeuw is dat nog veel moeilijker. Ik wens de ouders van nu veel opvoedwijsheid! 

Bertus Dijkstra