Algemeen

BUNKERDAGEN SEPTEMBER 2024

de redactie De Stienser 67 dagen geleden

De Bunker Koehoal ligt aan de zeedijk onder Tzummarum, en is daar gebouwd door de Duitse bezetter in de tweede wereldoorlog. Deze Bunker is een laatste overblijfsel van de Duitse Atlantic Wall op het Friese vaste land.
De Bunker Koehoal is twee keer per jaar een weekend open. Vaak het weekend rondom Bevrijdingsdag, en een weekend in september. Dit alles wordt georganiseerd door de vrijwilligers van Stichting Bunker Koehoal.

De oorlog gaat door mijn veilige leven bij Heit en Mem dan ook zo goed als aan mij voorbij. Tot de zomer van 1944. Daar aan de zeedijk staan een paar bunkers en wat boerderijen en hoewel sommige stukken zijn afgezet, kunnen we toch bij de zee komen. Ter plekke besluiten we altijd pas of we in zee gaan zwemmen. Op een middag zijn we vlak bij de boerderij van Dolfies vader. We zijn allemaal een beetje bang voor hem, want zijn vader is een NSB’er…..Dan komt er nog iemand aanlopen; het is Dolfies vader. Dan doet hij een stap naar mij en priemt zijn wijsvinger in mijn borst. “En jij bent dat joodje van de timmerman. Ja ik weet wel dat je een joodje bent!”. Ik plas van schrik in mijn broek, draai me om en vlucht het erf af.

Aan het woord is Max Arpels Lezer in zijn biografie “Max is een hondennaam”. Destijds was hij een achtjarig Joods jongetje, dat ondergedoken zat in Tzummarum tegenover de kerk in de timmerzaak van Ype Wetterau. De onderduikperiode zal later blijken dat het de gelukkigste periode van zijn leven is. In de kerk heeft hij er tijdens dodenherdenking in 2023 over verteld.

Anno 2024: Een roerige opening van het Holocaustmuseum in Amsterdam. 2024, 80 Jaar bevrijding van Auschwitz; 2024, het spraakmakende docudrama “De Joodse Raad”. Voorwaar, de Jodenvervolging is een hot item.

En toch lijkt het geen onderwerp voor een tentoonstelling in de Waadhoeke. Naast de bewoners van de kibboets die al in 1941 werden afgevoerd, woonden er nauwelijks Joden in onze gemeente. Het nodigt niet uit voor een expositie.

Maar schijn bedriegt; is er veel meer te vertellen. Een Joods meisje dat aan polio overlijdt en clandestien bij een boer moet worden begraven. Onderduiken in het Psychiatrisch Ziekenhuis; het doodschieten van een joods echtpaar dat zich niet aan de afspraken met het verzet houdt, twee onafhankelijke publicaties van Joodse kinderen die hun belevenissen in Tzummarum aan het papier hebben toevertrouwd…..

Geïnteresseerd? Wilt u weten of de NSB’er – die na de oorlog enkele jaren gedetineerd is geweest – “het Joodje van Wetterau” verraden heeft? Hebt u eigen verhalen?

Op zaterdag 28 en zondag 29 september bent u van harte welkom in de bunker van Koehoal voor de tentoonstelling: Jodenvervolging in de Waadhoeke.

De deur is geopend van 11 uur ‘s ochtends tot 5 uur ’s middags.