Boekcontract getekend in kerk Piet Paaltjens

n het bijzijn van cultuurwethouder van gemeente Noardeast-Fryslân Pytsje de Graaf bezegelen Johannes Keekstra (staand) en uitgever Louw Dijkstra (zittend) de overeenkomst in het kerkje van Foudgum. (foto: Siem Akkerman)

De ondertekening vond plaats in de Mariakerk van het gehucht Foudgum, bij Dokkum. In de jaren 1859-1862 stond François HaverSchmidt er op de preekstoel en hij woonde in de pastorie. Schrijver van Onder Frieslands grauwe hemel Johannes Keekstra groeide vlakbij het kerkje op en vond als theatermaker veel inspiratie in de voordracht Mijn eerste gemeente die HaverSchmidt in 1880 schreef over Foudgum. HaverSchmidt was er diepongelukkig, zoals te lezen valt in zijn beschrijvingen van het dorp. Om de tijd te verdrijven stortte hij zich onder het pseudoniem Piet Paaltjens op gedichten die later in de beroemde bundel Snikken & grimlachjes zouden verschijnen, en hij werkte er aan het verzonnen Oera Linda-boek.

De blik vooruit
Onder Frieslands grauwe hemel verschijnt binnen het totaalproject Grauwe Hemel en bevat historische elementen maar is geen geschiedenisboek. ‘We leren HaverSchmidt kennen en hebben het over zijn Friese wortels. Twee voor Fryslân belangrijke teksten van hem worden in het boek opnieuw uitgebracht, waaronder Mijn eerste gemeente. Maar ik heb het in Onder Frieslands grauwe hemel ook over het gebied van toen en nu, over de maatschappelijke en landschappelijke vorming en – heel belangrijk – de toekomst. HaverSchmidt had namelijk de blik vooruit en ik wil laten zien wat er na zijn vertrek gebeurd is, waar we nu staan,’ zegt Keekstra. Daarnaast legt de schrijver in het rijk geïllustreerde boek uit wat zijn connectie met de bekende dominee is, hoe hij zich herkent in zijn teksten over de dorpjes bij Dokkum en hoe het project net zo over zichzelf als over François HaverSchmidt gaat.

Boek als kickstart project
Na de genoemde voordracht bij toeval gelezen te hebben, maakte Keekstra direct plannen voor een theaterproductie, in 2022 op te voeren. Hiervoor deed hij diepgaand onderzoek in archieven en publicaties: de verschillende lockdowns gaven daar in coronatijd veel gelegenheid voor. Het leverde zoveel informatie en inzichten op dat voorafgaand aan de uitvoering het boek verschijnt, als een soort kickstart. Keekstra: ‘In Culturele Hoofdstad-jaar 2018 was er het project Under de Toer, met voorstellingen en andere evenementen in de Friese kerken. Altijd vanuit een belangrijk verhaal rond de kerk. Ik heb in dat jaar, zeker toen ik binnen het project zelf in Leeuwarden dichter Slauerhoff speelde, Foudgum en HaverSchmidt erg gemist. De eerste lockdown van 2020 gaf me tijd om mij zo erg in het gebied en de dichter-dominee te verdiepen dat ik méér te vertellen had dan wat past bij een theaterstuk.’ En zo werd het idee voor een heus boek geboren. ‘Met Wijdemeer in Dokkum als uitgever ben ik erg blij: middenin de regio, met hart voor cultuur en bekend van mooi vormgegeven uitgaven zijn ze de perfecte partner voor dit boek.’

Website
De ondertekening van het boekencontract betekende ook de lancering van de website www.grauwehemel.frl, over het project als geheel. Tegen de zomer kunnen belangstellenden hier al intekenen op een exemplaar van de uitgave, waaraan de komende tijd de laatste hand gelegd wordt.